Yazımızda barkod ve barkod okuyucu terimlerine yer veriyor, barkodun, barkod okuyucunun ne işe yaradığına ilişkin bilinmesi gerekenlere değiniyoruz.
Barkodlar günümüzde işlem süreçlerini ciddi anlamda hızlandırmaya imkan tanımaktadır. Siyah beyaz veya renkli ve son derece sık paralel çizgilere sahip olan barkodlar, günümüzde özellikle marketlerde ürün okutmak için kullanılmakta, böylece envanter yönetimi sağlanmaktadır.
Barkodlar kendi içerisinde iki temel ayrıma sahiptir. Bunlar 1D ve 2D’dir. 1D yani bir boyutlu barkodlarda ürünün boyutu, tipi, fiyatı, rengi gibi basit bilgilere yer verilmektedir. İki boyutlu barkodlar ise daha karmaşık yapıda olup, ürün görseli gibi gelişmiş bilgilere de sahip olabilir.
Barkodların en alt bölümünde yer alan ve ürünün tanımlanmasına imkan tanıyan kod ise evrensel ürün kodudur. Her ürün tipi kendisine özgü olan evrensel ürün koduna sahiptir. Evrensel ürün kodunda 12 sayı bulunmaktadır ve 12 sayı üç bölmeye ayrılır. Her bölme farklı bir hedefe odaklanır. İlk altı haneden oluşmakta olan bölüm ürünün üreticisine ilişkin bilgiler sunar. Aynı üreticinin eliyle gelen ürünlerin evrensel ürün kodlarının ilk altı hanesi aynı olmalıdır. Ardından beş hane ise ürünün kendisiyle ilgili bilgiler verir. Son hane ise kontrol basamağıdır. İlk 11 hanedeki sayıların kontrolü sağlanarak kodun doğru olup olmadığı tespit edilir. Öke yandan evrensel ürün kodu sisteminden türetilmekte olan çeşitli standartlar bulunmaktadır. Mesela ülkemizde EA13 standardına yer verilmekte ve söz konusu standart 13 sayıdan oluşmaktadır.
Barkod okuyular ise barkodların içermekte olduğu bilgileri okuyup veri tabanına iletme işlevini yerine getirmekte olan elektronik cihazlardır. Veri tabanına iletilmekte olan bilgilerin kullanılmasıyla çok kısa bir sürede tanımlanabilmektedir. Bu süre sadece birkaç saniyedir. Barkod okuyucular ışık kaynakları lazer veya LED, fotoelektrik hücre ve elektronik devre bileşenlerinden meydana gelmektedir.
Işık kaynağı kullanılarak barkoda gönderilen lazer ışınları, barkodda yer alan siyah ve beyaz bölümlerden yansımaktadır. Barkoddan yansımakta olan ışınların fotoelektrik hücre tarafından algılanmasıyla barkod üzerinde yansımakta olan ışınlar elektrik enerjisine döndürülmektedir. Siyah ve beyaz bölgeler elektronik devre yardımıyla ikilik sayı sistemine dönüştürülmekte ve ikilik sayı sistemine dönüştürülme işleminde siyah bölgeler kapalı değer olan lojik 0 değerini alırken beyaz bölgeler ise açık yani lojik 1 değerini almaktadırlar.
Kod ikilik sayı sisteminde barkod okuyucunun bağlı olduğu bilgisayara ve tablete gönderilmekte olup, veri tabanındaki bilgilerle kıyaslanmakta ve ürün bilgileri bilgisayar veyahut tablet aracılığıyla kullanıcılara sağlanmaktadır.