Bu yazımızda Dolby teknolojisinin tarihine değiniyor, Dolby teknolojisine dair detaylara değiniyoruz.
Ses teknolojisi hususunda Dolby’nin önemli katkılarının olduğu bilinmekte olup, mesela ev sinemalarında kalitenin önemli olduğu unsuru göz önüne alınması gereken bir durumdur. Dolby teknolojisi, kullanıcıyı tamamen çevreleyen ve sinema benzeri bir deneyim sağlayan önemli bir teknolojidir.
Kuruluşu 1965 yılında gerçekleşmiş olan Dolby, ilk etapta ses parazitini azaltma hususunda hizmetler sunmuştur. Bunun yanında ses kodlama – sıkılaştırma, uzamsal ses, HDR görüntüleme gibi alanlarda bir hayli başarılıdır.
Dolby teknolojisine yer verilen ilk film, 1971 yılında çıkış yapmış olan Otomatik Portakal isimli filmdir ve filmde Dolby’nin sadece parazit azaltma teknolojisi kullanılmıştır. Müziklerinde ise Dolby teknolojisini başvurulmamıştır. Öte yandan 1974 yılında çıkan Callan filmi Dolby kodlu olarak optik film müziklerine sahip olan ilk filmdir. Ardından Dolby daha fazla ses kanalına ek olarak gürültüyü azaltmaya yönelik olarak Dolby Stereo teknolojisini ortaya koydu. Dolby kodlu stereo optik fil müziklerine dair yapım 1975 yılında izleyiciyle buluşmuştur. Surround kodlama tekniğine yer verilen ilk film müziği ise 1976 yılına yapılan Bir Yıldız Doğuyor idi. Dünya genelinde 10 yıldan kısa bir süre zarfında dünya genelinde binlerce sinemada Dolby Stereo sistemine yer verildi.
Vizyona giriş tarihi 1992 olan Batman Dönüyor filminde kullanılan Dolby Stereo, ev sineması alanına ise Dolby AC-3 kod ismiyle katıldı. Ekstra donanım gerektirdiği için tüketici pazarında yaygın bir hale gelmeyi başaramadı.
Zaman içerisinde TV alıcıları, DVD oynatıcıları ve HDVT’lerde yerini almaya başlayan Dolby Digital, Simpsonlar dizisine yönelik özel ses sıkıştırma şeması dahi sundu. 2010 yılına gelindiğinde ise Dolby Surround 7.1 teknolojisinin tanıtımı gerçekleştirildi ve dünya genelinde sinema salonlarında 7.1 surround hoparlörler ortaya konuldu. Format ilk defa Pixar tarafından Toy Story 3 isimli filmde kullanıldı.
Dolby, sesin yukarıdan verildiği, dolayısıyla kullanıcının üstünde de sesi hissettiği teknoloji Dolby Atmos ise 2012 yılında Pixar’ın Cesur isimli filminde sunuldu. Atmos’u ev sinema sistemine de taşıyan Dolby, söz konusu teknolojiyi Game of Thrones ile deneyimledi. Böylece 2019 yılıyla beraber Dolby Atmos teknolojisi aktif hale geldi.
Dolby Atmos teknolojisi ilk olarak sinema salonları için tasarlanmıştır. Ancak daha sonrasında ev teknolojilerinde de yer verilmiştir ve hatta zaman içerisinde telefon, bilgisayar gibi cihazlarda bile kullanılan bir sistem olmuştur. ÜÇ boyutlu ses sistemi olarak bilinmekte olan format, Blu-ray oynatıcılar ve kaliteli soundbarlar ile oynatıldığı zaman oldukça etkileyici bir deneyim ortaya koymaktadır. Her bir hoparlöre ayrı seviyelerde ses gönderebilen Atmos, bunun yanında 118 adede kadar eş zamanlı bir biçimde ses nesnesi üretebilmektedir.
Stereo kulaklıklar için çok kanallı sesi karıştırmakta ve filtrelemekte de olan Dolby , farklı ses tekniklerini kullanmakta ve böylece 3D ses deneyimin okumaktadır. Mobil cihazlara yönelik olarak Atmos ; Kulaklık ve hoparlöre aracılığıyla telefon ve tabletlerde güçlü ve hareketli sesi oluşturmak için birinci sınıf sinema sesi deneyimini mobil cihazlara taşımaktadır. Bir müzik dinlerken sesi daha net ve yumuşak alabilmeniz, filmlerde diyalogları daha net anlayabilmeniz için de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Dolby teknolojisinin bazı markalar ile anlaşmalı olarak da sunulduğunu ve bu bağlamda özel bir deneyim ortaya koyduğunu söyleyebiliriz. Örneğin Galaxy Dolby Atmos teknolojisi; Film, müzik ve diğerlerinde yüksek aliteli 3D ses ortamı sağlamakta olan ses teknolojisidir. Bu teknolojiyi daha önce Galaxy S20 – S22 , S9 – Fold, Note 10 gibi cihazlarda gördük. Xiaomi’nin Dolby Atmos teknolojisi de sesi üç boyutlu bir biçimde simüle etmeyi mümkün hale getiren, Xiaomi telefonlarda daha iyi bir ses kalitesi sunabilen bir teknolojidir.
Sonuç olarak Dolby teknolojisi ile izlenen içeriğe göre sesin yukarıdan, soldan veya sağdan geldiğini tespit edebilir, 360 derece ses deneyimini üç boyutlu ses dalgaları ile yakalayabilirsiniz. Blu-Ray’ın yanı sıra Amazon Prime, Disney+, HBO Max, Netflix, Apple TV 4K gibi platformlar aracılığıyla deneyimleyebileceğiniz teknoloji, Apple Müzik, Amazon Music gibi müzik dinleme platformlarında da bulunmaktadır.
